ضوابط کلی یک مطب دندان پزشکی چیست؟ 

دندانپزشک گرامی، اگر می خواهید مطب خود را راه اندازی کنید، یا در فکر تعمیر و باز سازی آن هستید، قطعا این سوال برایتان پیش آمده است که ضوابط کلی یک مطب دندان پزشکی یا بزرگتر از آن یک درمانگاه دندان پزشکی چیست ؟ در ادامه با دنومان همراه باشید تا اطلاعات مورد نیاز شما را کامل و یک جا خدمت شما ارایه دهیم .

ضوابط کلی  درمانگاه دندان پزشکی

ضوابط کلی یک مطب یا درمانگاه دندان پزشکی در دسته بندی زیر قابل بررسی است :
_ ضوابط ساختمانی
_ ضوابط کارکنان
_ ضوابط بهداشتی
_ ضوابط تجهیزات

بیشتر بخوانید: طراحی مطب دندانپزشکی

ضوابط ساختمانی

ساختمان یک مطب یا درمانگاه دندان پزشکی باید دارای شرایط زیر باشد :
اخذ تأییدیه نقشه و کروکی مربوط به احداث درمانگاه قبل از احداث و یا بهره برداری، از اداره نظارت بر درمان دانشگاه از نظر رعایت مقررات مربویه.
_ عدم تأسیس و احداث درمانگاه در ساختمان های مسکونی، اداری و یا تجاری.
_ ممنوعیت احداث درمانگاه در مجاورت کشتارگاه، غسالخانه، گورستان، دامداری، مرغداری، تأسیسات فاضلاب و سایر مراکز مزاحم مشابه و پر سر و صدا.
تبصره : حداقل فاصله بین درمانگاه و مراکز مزاحم مندرج در بند فوق بر حسب مورد بین 300 تا 500 متر تعیین می شود .
_ رعایت فاصله درمانگاه تا نزدیکترین مرکز بهداشتی درمانی (حداقل 800 متر)
_ رعایت فاصله درمانگاه تا نزدیکترین درمانگاه شبانه روزی (حداقل 500 متر)
_ نوساز بودن و قرار گرفتن ساختمان درمانگاه در مجاورت خیابان های اصلی.
_ رعایت کامل مفاد بخشنامه وزارت متبوع درخصوص سازه و استحکام بنای ساختمان .
_ داشتن تأییدیه بهداشت محیط قبل از بهره برداری.
_ رعایت حداقل 150 مترمربع مساحت زیربنا برای درمانگاه.
_ الزامی بودن نصب آسانسور در صورت تقسیم زیربنای ساختمان در بیش از دو طبقه (ساختمان درمانگاه میبایست از طبقه ی همکف شروع شود).
_ پیش بینی پارکینگ وسائل نقلیه.
_ شبانه روزی بودن ساعت فعالیت درمانگاه.
_ فعالیت درمانگاه مطابق با مجوزهای قید شده در پروانه تأسیس.
_ رعایت تعرفه های مصوب.
_ نصب حداکثر 2 تابلوی درمانگاه در ابعاد 1.40 × 1 متر.
تبصره : مندرجات تابلوها باید مطابق پروانه صادره و بدون ذکر نام پزشکان شاغل در درمانگاه باشد.
همچنین استفاده از عناوین کلینیک و پلی کلینیک ممنوع می باشد .
_ حداقل ارتفاع سقف ها 2.7 متر می باشد.
_ عرض راهروهای ورودی و راهروهای موجود در درمانگاه نبایستی از حداقل 15 متر کمتر باشد.
_ حداقل عرض و طول پله های درمانگاه به ترتیب 30 و 120 سانتی متر و ارتفاع پله ها حداکثر 20 سانتی متر تعیین می شود.

بیشتر بخوانید: تعمیر تجهیزات دندانپزشکی

_ وجود فضای فیزیکی کافی و تجهیزات لازم جهت فعالیت حداقل 5 یونیت الزامی است .
_ هر یونیت باید در یک اتاق کاملا مستقل قرار گیرد . جداسازی اتاق ها تنها با استفاده از دیوار مجاز می باشد.
تبصره : فقط در اتاق فوریت ها ( اتاق درمان اورژانس ) قرار گرفتن دو یونیت در یک اتاق مجاز می باشد.این اتاق حداقل به 24±2 مترمربع فضا نیاز دارد .
_ درب کلیه ی اتاق ها بایستی مستقیماً به سالن یا اتاق های انتظار و یا راهروها باز گردد .
_ کمپرسور بایستی خارج از فضای اتاق های درمان و انتظار باشد .
_ حتی المقدور از ساکشن مرکزی برای یونیت های درمانگاه استفاده شود. این دستگاه بایستی خارج از فضای اتاق های درمان و انتظار باشد .
_ در اتاق های درمان، یونیت باید طوری نصب شود که در اطراف آن حداقل 80 تا 100 سانتیمتر فضای خالی وجود داشته باشد .
_ عرض خالص درب های ورودی حداقل 90 سانتیمتر است .
_ حداقل مساحت برای هر یونیت بدون در نظر گرفتن کابینت 10 مترمربع است .
_ اتاق رادیولوژی بایستی براساس ضوابط و مقررات موجود سرب کوبی شده و به تأیید سازمان انرژی اتمی برسد.

ضوابط کارکنان

استخدام کارکنان یک مطب یا درمانگاه دندان پزشکی باید دارای ضوابط زیر باشند :
_ انجام فعالیت متخصصین در درمانگاه فقط در ساعت های مورد نیاز مطابق ضوابط و مجوز پروانه
_ تأسیس درمانگاه در صورت درخواست افزایش بخش های تخصصی به پروانه تأسیس،
_ تأمین نمودن تجهیزات مورد نیاز با تأیید دفتر تجهیزات پزشکی و مطابق نظر اداره نظارت بر درمان دانشگاه _ حضور مسؤلین فنی براساس پروانه صادره در زمان فعالیت درمانگاه.
_ به کارگیری پزشک و افراد فنی واجد صلاحیت و مدرک دانشگاهی با تأیید و نظارت مسؤول فنی کارکنان شاغل در بخش دولتی حق فعالیت در درمانگاه در ساعتهای موظف اداری را ندارد .
_ دندانپزشکان شاغل در درمانگاه بایستی دارای پروانه مطب معتبر شهرستان مربوطه باشند .
_ عدم انجام تبلیغات داخلی و خارجی قبل از اخذ مجوز لازم برای انجام تبلیغات از سازمان نظام پزشکی.
_ نصب مجوز پروانه تأسیس، مسؤلین فنی و تعرفه های مصوب در محل دید عموم.
_ وجود تابلوهای راهنمای اتاق ها و طبقات.
_ رعایت طرح انطباق موازین پزشکی با شرع مقدس اسلام.
_ نصب اتیکت جهت شناسایی پرسنل به بیمار و همراهان وی.
_ انجام برنامه ریزی و آموزش مداوم کارکنان درمانگاه.
_ الزام رعایت فعالیت کلیه کارکنان شاغل در درمانگاه حداک ر در دو نوبت کاری.
_ به پزشکان و پیراپزشکانی که در سایر مراکز درمانی نیز فعالیت می کنند، اجازه فعالیت هم زمان داده نمی شود و حداکثر میتوانند در دو موسسه درمانی ( بیمارستان ، درمانگاه و )… فعالیت داشته باشند .
_ معرفی کلیه کارکنان، پزشکان و پیراپزشکان با مدارک مربوطه به دانشگاه.
تبصره : هرگونه تغییر و جابجایی در مراحل بعدی می بایست به اطلاع معاونت امور درمان دانشگاه
رسانده شود .
_ الزام حضور یک نفر کاردان پرستاری دندانپزشکی و نیز یک نفر خدمتگزار در هر نوبت کاری.
_ پرستاران پزشکی و بهداشت کاران دهان و دندان فقط می توانند جهت نظارت، برنامه ریزی، آموزش کنترل دندان عفونت و شرایط بهداشتی در محل کار، آموزش بهداشت دهان و دندان به مراجعین و ارائه خدمات دندانپزشکی پیشگیری مانند جرمگیری، برساژ دندان ها، فلورایدتراپی و فیشور سیلنت فعالیت نمایند و به هیچ وجه مجاز به فعالیت درمانی و دخالت در امور درمان نمی باشند .
_ به کارگیری مسؤل مدارک پزشکی حتی المقدور با تحصیلات دانشگاهی به منظور ایجاد سیستم اطلاعات و پذیرش مناسب.
_ تشکیل پرونده برای بیماران به صورت کامل و خوانا ( شامل خلاصه ای از شرح حال بیمار، نوع معالجات و تاریخ معالجه ) .
_ نگهداری و بایگانی پرونده ها، مدارک و اسناد پزشکی حداقل به مدت 5 سال
تبصره: معدوم کردن پرونده های پزشکی پس از مدت مزبور باید با اطلاع و موافقت دانشگاه صورت پذیرد.
_ ارائه آمار و گزارش های لازم به طور منظم به دانشگاه.
_ ارائه صورت حساب به بیمار در قبال خدمات ارائه شده.

بیشتر بخوانید: کارشناسی فنی تجهیزات دنداپزشکی

ضوابط بهداشتی

مطب یا درمانگاه دندان پزشکی باید از نظر ضوابط بهداشتی دارای شرایط زیر باشند :
_ آب مصرفی درمانگاه بایستی از شبکه عمومی آب شهر تأمین و درصورتی که درمانگاه خارج از محدوده شبکه آب شهر باشد، کیفیت باکتریولوژیکی آب مصرفی مطابق با ویژگی های آب آشامیدنی و مورد تأیید بهداشت محیط باشد .
تبصره: در مناطقی که کمبود آب فصلی و یا قطع موقت آب در بعضی از ساعات روز وجود دارد، حتی الامکان منبع ذخیره آب با شرایط بهداشتی در بالاترین نقطه ساختمان پیش بینی گردد .
_ ساختمان درمانگاه باید دارای لوله کشی آب سرد و گرم باشد .
_ دفع فاضلاب درمانگاه بایستی به طریق بهداشتی صورت پذیرفته و مورد تأیید بهداشت محیط محل باشد .
_ برای کلیه اتاق ها نور و تهویه مناسب در نظر گرفته شود .
_ دیوار و سقف کلیه اتاق ها، سالن ها، راهروها، انبارها و … بایستی سالم، بدون شکستگی و درز باشد. دیوارها ترجیحاً تا ارتفاع 8 . 1 متر از کف سنگ، کاشی و یا سرامیک بوده و بقیه دیوار و سقف به رنگ روغنی روشن رنگآمیزی شده باشد .
_ کف کلیه اتاق ها، سالن ها، راهروها و انبارها بایستی سالم، بدون درز و شکستگی و از جنس قابل شستوشو باشد. کف در اتاق های استریل، فوریت ها، آبدارخانه و انبار نگهداری وسایل نظافت و شستوشو دارای کفشوی مجهز به شترگلو و متصل به شبکه دفع فاضلاب ساختمان باشد .
_ در اتاق استریل؛ شستشو، ضدعفونی، بسته بندی، استریلیزاسیون و نگهداری وسایل استریل شده با رعایت اصول ایمنی انجام می شود . این اتاق بایستی دارای سینک شستوشو، کابینت، محل استقرار اتوکلاو، فور، اولتراسونیک کلینر و قفسه های نگهداری بسته ها و تجهیزات استریل باشد .
_ کلیه اتاق های درمانگاه بایستی دارای دستشویی از نوع چینی و بدون پایه بوده و فاضلاب آنها به طریق بهداشتی دفع گردد . شیر آب از نوع پدالی، آرنجی و یا اتوماتیک باشد . دستشویی ها بایستی مجهز به آب سرد و گرم و حوله کاغذی باشد .
_ درب و پنجره ها بایستی سالم و رنگ آمیزی شده باشند . درب و پنجره های آلومینیومی نیازی به رنگآمیزی ندارند .
_ کلیه پنجره های بازشو به فضای باز و یا حیاط خلوت، مجهز به توری فلزی باشند .
_ سیم کشی برق درمانگاه روی اصول فنی و یا رعایت نکات ایمنی و از داخل کار باشد .
_ تهویه به نحوی صورت گیرد که هوای داخل درمانگاه همیشه پاک و عاری از بو و دود باشد .
_ درجه حرارت اتاق ها و راهروها بر حسب فصل مناسب باشد. برای گرم کردن اتاق ها، راهروها و سالن ها استفاده از سیستم حرارت مرکزی الزامی است . برای خنک کردن هوای درمانگاه در تابستان، بایستی از تهویه مطبوع و یا کولر استفاده شود .
_ آبدارخانه باید دارای شرایط بهداشتی مندرج در مقررات بهداشتی ماده 13 قانون مواد خوردنی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی باشد .
_ توالتها بایستی در هر طبقه به تفکیک مردان و زنان در نظر گرفته شود . در نظرگرفتن حداقل یک سرویس بهداشتی معلول )با قابلیت ورود صندلی چرخدار و تعبیه دستشویی معلول و توالت فرنگی در آن(. دیوار توالتها و محوطه دستشویی بایستی سالم و تا سقف کاشیکاری باشد . سقف نیز به رنگ روشن رنگآمیزی شده باشد .
_ کف توالت و محوطه دستشویی بدون درز و شکاف و از جنس قابل شستوشو )موزاییک، سرامیک غیرلغزنده و یا سنگ بدون خلل و فرج( باشد. کف توالت و محویه دستشویی دارای شیب مناسب به طرف کفشوی و یا کاسه سنگ توالت باشد .
_ کاسه سنگ توالت از جنس چینی و بدون شکستگی و یا ترک خوردگی باشد .
_ کاسه سنگ توالت مجهز به فلاش تانک برای شستوشو باشد .
تبصره : کاسه سنگی توالت و دستشویی ها باید به طور مرتب و روزانه شستوشو و نظافت گردد، به نحوی که همیشه تمیز و فاقد جرم گرفتگی باشد .
_ نصب دستگیره حمایتی به دیوار توالت های مورد استفاده بیماران الزامی است .
_ توالت ها باید مجهز به هواکش برقی متصل به فضای باز یا حیاط خلوت باشند .
_ توالت ها دارای آب سرد و گرم باشند .
_ نصب لاستیک و یا شیار به لبه ی پله های درمانگاه )در صورت وجود پله ( الزامی است و پله های مشرف به پرتگاه حتماً مجهز به نرده و حفاظ باشند .
_ میزها، صندلی ها و قفسه ها باید کاملاً سالم و رنگ آمیزی شده و رویه آنها نیز سالم و تمیز باشند .
_ کلیه اتاق ها، راهروها، سالن ها، انبارها، محوطه دستشویی ها و توالت ها بایستی دارای زباله دان های دربدار، زنگ نزن و قابل شستشو و مجهز به کیسه زباله باشند .
_ به منظور پیشگیری از خطرات آتشسوزی، درمانگاه بایستی دارای کپسولهای ضد حریق به تعداد کافی بوده و در محل مناسب و مورد تأیید سازمان آتشنشانی نصب باشند. )نصب سیستم ایفای حریق ارجحیت دارد(.
_ وجود یک دستگاه آبسردکن برقی )آبخوری با شیر آب افشان( در سالن انتظار الزامی است .
تبصره : استفاده از لیوان مشترک اکیداً ممنوع است .
_ درمانگاه بایستی به طور مرتب نظافت و محل های آلوده در مواقع لزوم با یکی از مواد گندزدای مناسب گندزدایی گردد .
_ درمانگاه بایستی محل مناسبی جهت شستوشوی وسایل نظافت داشته باشد )تی شوی).
_ تهیه حداقل یک دستگاه یخچال مناسب برای درمانگاه.
تبصره : یخچال جهت مصارف دارویی باید مستقل از سایر یخچال ها باشد .
_ نصب کارت معتبر بهداشتی خدمت گزاران.برای تمامی کارکنان شاغل در » ب« واکسیناسیون علیه بیماری های واگیردار به خصوص هپاتیت درمانگاه اعم از دندانپزشک، پرستار دندانپزشکی، کارکنان اداری و خدماتی.
_ تهیه ظروف جمع آوری پسماند های نوک تیز و برنده برای اتاق های درمان .
_ جداسازی زباله های عادی از زباله های خطرناک و عفونی به طور صحیح به گونه ای که زباله های عفونی در کیسه های زرد و زباله های عادی در کیسه های سیاه جمع آوری شوند .
_ تخلیه مرتب سطل ها و مخازن زباله ) پسماندها ( و شستوشوی آنها.
_ فراهم کردن دستگاه بیخطرساز زباله و یا عقد قرارداد با مؤسساتی که مورد تأیید دانشگاه بوده و فرآیند بیخطرسازی زباله های عفونی را به عهده می گیرند .
_ وجود محل نگهداری موقت زباله ) مطابق مدیریت پسماندها و اصول بهداشت محیط(.
_ الزام استفاده از روپوش مناسب، دستکش، ماسک، عینک و سایر لوازم محافظتی توسط دندانپزشک و پرستار دندانپزشکی هنگام فعالیت درمانی.
_ محل تعویض و آویزان نمودن لباس کارکنان و بیماران، بایستی از فضای اتاق درمان جدا باشد.استفاده از جا لباسی در اتاق درمان ممنوع است. (Malkin, 21st century)
تجهیزات درمانگاه
تجهیزات یک مطب یا درمانگاه دندان پزشکی باید دارای شرایط زیر باشند :
_ ترالی احیا
_ داروها و تجهیزات برای اتاق فوریت ها شامل کپسول اکسیژن، قفسه داروهای اورژانس، ست احیا و حتی المقدور دستگاه.
_ الکتروشوک ضروری می باشد .
_ قفسه دارو و تجهیزات.
_ یخچال نگهداری دارو.
_ حداقل یک دستگاه اتوکلاو 17 لیتری کلاس B دارای وکیوم و خشک کن برای 5 یونیت.
_ حداقل یک دستگاه رادیوگرافی پری اپیکال.
_ وجود گواهی های تأیید کالیبراسیون دستگاه ها.
_ وجود دستگاه های سالم و آماده ارائه خدمات.

کلام آخر

برای شروع برنامه ریزی طراحی یک مطب دندان پزشکی یا حتی  دکور و بازسازی آن دانستن ضوابط کلی مطب های دندان پزشکی کاملا ضروری می باشد. در این مقاله خواندیم که ضوابط کلی مطب های دندان پزشکی شامل چهار دسته کلی ( ضوابط ساختمانی، ضوابط کارکنان، ضوابط بهداشتی، ضوابط تجهیزات) می باشد که در مقاله به تفصیل هر کدام بیان شده است.برای راهنمایی های بیشتر در مورد ضوابط مطب دندانپزشکی تان، همین امروز با طراحان مطب دندانپزشکی دنومان تماس بگیرید. تیم دنومان شامل طراحان و مشاوران خبره در این زمینه است که در هر ساعت از شبانه‌روز آماده خدمت رسانی به شما هستند.